Nội dung chính
Bèo tây, một loài thực vật thủy sinh thân thảo, đã trở thành biểu tượng cho sự chuyển đổi từ cây dại thành tài nguyên quý giá. Không chỉ được sử dụng làm thức ăn cho gia súc, gia cầm, bèo tây giờ đây còn được ứng dụng rộng rãi trong đời sống và y học, mang lại giá trị kinh tế cao cho nền nông nghiệp Việt Nam.
Từ cây dại đến mặt hàng xuất khẩu chủ lực
Bèo tây, hay còn gọi là lục bình, là loài thực vật thủy sinh thuộc chi Eichhornia, họ Pontederiaceae. Loài cây này sinh trưởng nhanh và từng rất phổ biến ở các vùng quê Việt Nam như một nguồn thức ăn rẻ tiền cho gia súc, gia cầm. Tuy nhiên, với xu hướng sống xanh và tái sử dụng nguyên liệu tự nhiên, bèo tây đã “đổi đời”.
Theo số liệu từ Volza (giai đoạn 2023–2024), Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu sản phẩm từ bèo tây nhiều nhất thế giới, chiếm khoảng 65% thị phần toàn cầu với hơn 18.600 chuyến hàng. Các thị trường tiêu thụ mạnh gồm Đức, Đan Mạch, Nhật Bản, Đài Loan và Trung Quốc đại lục.
Từ thân cây bèo tây khô đã xử lý mối mọt, nghệ nhân có thể đan thành giỏ, khay, ghế salon, đèn chao, kệ báo, thảm, hộp, làn, chậu hoa… với mẫu mã đa dạng, màu sắc hài hòa, đáp ứng cả thị trường nội địa lẫn xuất khẩu.
Bèo tây – nguồn tài nguyên đa năng
Bèo tây om lươn
Bèo tây – Món ăn và bài thuốc quý
Bèo tây không chỉ được sử dụng làm đồ thủ công mỹ nghệ mà còn có thể dùng làm rau ăn và thuốc chữa bệnh. Loại rau này sở hữu giá trị sinh học đáng kinh ngạc với khả năng kháng khuẩn, kháng nấm; chống oxy hóa; hỗ trợ điều trị ung thư.
Các nghiên cứu cho thấy chiết xuất thô từ bèo tây có thể ức chế vi khuẩn Gram dương và Gram âm với hiệu quả tương đương khoảng 50% so với kháng sinh tetracycline. Sự kết hợp các chất kháng khuẩn trong dịch chiết bèo tây còn có khả năng hoạt động đối kháng hoặc hiệp đồng, nâng cao hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn.
Trong y học cổ truyền, cây bèo tây được sử dụng để chữa bệnh. Sau khi bỏ thân và rễ, lá và phần phình của cuống lá được dùng làm thuốc. Một số bài thuốc dân gian phổ biến gồm trị mụn nhọt, vết sưng đau; chữa áp xe, sưng viêm bằng cách giã nát bèo tây với muối trắng và đắp lên vùng bị ảnh hưởng.
Lưu ý khi sử dụng bèo tây
Dù có nhiều lợi ích, việc sử dụng bèo tây cần thận trọng. Loài cây này có khả năng hấp thụ kim loại nặng và các chất độc trong nước, do đó không nên thu hái tại các nguồn nước ô nhiễm. Chỉ nên ăn bèo tây mọc ở nơi có nguồn nước sạch, chọn những đọt non, và không nên dùng thường xuyên vì nguy cơ tích tụ kim loại nặng cao hơn nhiều loại rau thông thường.