Tiêu chuẩn mới cho giám định viên pháp y và tâm thần
Bộ Y tế vừa ban hành thông tư mới quy định tiêu chuẩn bổ nhiệm giám định viên pháp y và giám định viên pháp y tâm thần, có hiệu lực từ ngày 15-8-2025. Thông tư này thay thế Thông tư 11/2022/TT-BYT và đưa ra các yêu cầu nghiêm ngặt hơn để nâng cao chất lượng giám định.
Khu buồng bệnh tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương
Đạo đức và nhận thức chính trị là yếu tố quan trọng
Theo quy định mới, giám định viên phải là công dân Việt Nam thường trú trong nước, đang công tác trong ngành y tế, công an hoặc quân đội, có đủ sức khỏe và đáp ứng đầy đủ chuẩn mực đạo đức tư pháp. Họ phải thể hiện tinh thần trách nhiệm, tận tụy, khách quan, công tâm khi thực hiện nhiệm vụ.
Chuẩn hóa trình độ và kinh nghiệm
Thông tư mới cũng quy định cụ thể về trình độ chuyên môn. Giám định viên pháp y bắt buộc phải có bằng đại học ngành y khoa. Nếu giám định về độc chất, họ phải tốt nghiệp ngành hóa học hoặc dược học. Giám định về y sinh yêu cầu bằng cấp nhóm ngành sinh học hoặc sinh học ứng dụng.
Với giám định viên pháp y tâm thần, ngoài bằng đại học ngành y khoa, còn phải có trình độ chuyên khoa cấp I chuyên ngành tâm thần.
Kinh nghiệm và chứng chỉ nghiệp vụ
Giám định viên phải có ít nhất 5 năm hoạt động thực tế trong lĩnh vực chuyên môn phù hợp, thời gian gián đoạn không quá 2 năm. Nếu từng trực tiếp giúp việc cho hoạt động giám định tại cơ quan chức năng, họ có thể được công nhận nếu có 3 năm làm việc liên tục.
Chứng chỉ nghiệp vụ giám định vẫn là điều kiện bắt buộc theo quy định tại Thông tư 06/2019/TT-BYT.
Xử lý các trường hợp chưa đạt chuẩn
Thông tư mới cho phép những giám định viên pháp y tâm thần đã được bổ nhiệm trước thời điểm có hiệu lực nhưng chưa đạt chuẩn trình độ chuyên môn mới, vẫn tiếp tục thực hiện nhiệm vụ nhưng buộc phải hoàn thiện bổ sung bằng cấp, chứng chỉ trước ngày 15-8-2028. Trường hợp không đạt yêu cầu sẽ bị xem xét miễn nhiệm và thu hồi thẻ giám định viên.
Kết luận
Với những quy định mới, Bộ Y tế hy vọng sẽ nâng cao chất lượng giám định lên một tầm cao mới, công bằng và minh bạch hơn, tránh để những kẽ hở về con người dẫn tới oan sai, bỏ lọt tội phạm, hoặc tiếp tay cho tham nhũng lợi ích nhóm.